Examen september F

[PA1LH]

Zolang je dat niet op je examen doet, want dat kost je idd punten.
Ga er maar vanuit dat je minimaal 2 of 3 van die vragen krijgt voorgeschoteld.

[TomNL]

Heb nog een onduidelijkheid: de overtone oscillator.

Als ik het goed begrijp is dat dat je een kristal laat oscilleren op een oneven harmonische. Maar waar zit de toepassing? Waarom niet een ander kristal pakken? Of frequentievermenigvuldiging gebruiken?

[coolepascal]

Tom, Xtallen zijn handig maar hebben wat beperkingen. vergeet niet dat die dingen mechanisch trillen, en dat gaat dan al snel erg hard.
Om die reden is de frequentie waarop een Xtal kan resoneren beperkt in hoe hoog in frequentie je daar mee door kan gaan en echt heel hoog is dat niet.
Er zijn natuurlijk uitzonderingen maar zo rond de pak ehm beet 15MHz houd het zo'n beetje wel op (nu ja tegenwoordig gaat het wel wat verder maar er is hoe dan ook een grens).
De oplossing is vrij simpel, maak een oscilator met een afgestemde kring op de frequentie die je eigenlijk wil hebben
En frot daar een xtalletje in dat wel nog wil piepen op 1/3 of 1/5 van die frequentie, het ding zal dan in de schakeling in overtone gaan werken)
Heel bekend zijn bv de 27MHz xtallen die altijd rond de 9MHz werken.
Op die manier kun je toch een Xtal stabiele oscilator op een redelijke frequentie maken al houdt het toch ergens op.
Je kan tegenwoordig probleemloos een Xtal oscilator op 120MHz laten piepen maar de grondtoon van dat Xtal zal dan bv op 17MHz rammelen.
Het resultaat is dan een mooi schoon signaal.

Wil je nog verder gaan dan zul je idd moeten gaan vermenigvuldigen, waar bij je op moet letten dat niet elke vermenigvuldiging heel verstandig is.
Wil je bv verdubbelen kun je beter een andere schakeling gebruiken dan waneer je gaat verdrie of vervijfvoudigen.
(Ik heb vaker 100MHz verviervoudigd naar 400MHz maar achteraf nooit begrepen dat me dit probleemloos afging)

In oudere apparatuur kom je nog vaak Xtallen tegen die op 45MHz rammelen. Dat zijn dan 15MHz Xtallen die op de derde overtone gebruikt worden. 45MHz vermenigvuldig je dan weer naar 135MHz en zo heb je het signaal waar je vervolgens 10.7 kan bij mengen.

Note: Op Xtallen staat vrijwel altijd de frequentie waarvoor het ding uiteindelijk bedoeld is.
bv TX 145.500 of RX 145.500 wat uiteraard op zich al twee verschillende frequenties oplevert, maar waarvan de grondtoon ergens rond de respectievelijk 16 / 15MHz zal zijn terwijl ze in de schakeling ergens rond de respectievelijk 46 / 45 MHz zal zijn.

Note2: Ik kan me overigens niet herinneren ooit een examenvraag over dit onderwerp te zijn tegen gekomen

Note3: Inmiddels ben ik wel de trotse bezitter van een cursusboek (Veron 1983 maar actueel genoeg)

[TomNL]

Dat is een mooi stukje achtergrondinformatie, waarvoor dank!

Er circuleren in ieder geval twee vragen over overtone-oscillators in de examenvragen. Eén waarbij je uit twee schema's moet kiezen welke van de twee er als overtone-oscillator kan werken (waarvan er in slechts één een kristal getekend is), en een andere waarbij een kristal parallel aan een weerstand hangt, en er gevraagd wordt of het kristal in serie staat EN of de kring afgesteld is op de tweede harmonische.
Met een beetje basiskennis over de overtone-oscillator zijn beiden gemakkelijk op te lossen, en dat lukt me nu dus ook Ik was alleen erg benieuwd naar het hoe en waarom, en dat is me nu duidelijk.

Maar wat jij met een cursusboek moet, dat vraag ik me werkelijk af. Jij schudt al die stof, en nog veel meer, zo uit je mouw!

[PA2LAD]

Maar wat jij met een cursusboek moet, dat vraag ik me werkelijk af. Jij schudt al die stof, en nog veel meer, zo uit je mouw!

Zelfs de beste technicus kan niet alles onthouden en dan is het toch wel handig als je het kan checken

[TomNL]

De logische operatoren heb ik nog eens goed geoefend, en die zijn eigenlijk best logisch. Dat gaat niet meer fout!

X is een kwartskristal voor 7 MHz (grondtoon).
Ui wordt opgewekt door een signaalgenerator met nauwkeurig instelbare frequentie Fg.
Als Fg heel langzaam van 6,99 naar 7,01 MHz wordt veranderd, is op de voltmeter V te zien dat het kristal resoneert.

Op de voltmeter ziet men:
A. een piek gevolgd door een dip
B. een dip gevolgd door een piek
C. alleen een piek
D. alleen een dip

Dat er een dip ontstaat als Fg 7,00 MHz is en het kristal dus in resonantie is, dat is me duidelijk. Maar die piek, waar ontstaat die door? Ik nam aan dat als het kristal niet langer resoneert, de voltmeter zich 'herstelt' naar zijn originele waarde die die ook op 6,99 MHz had. Blijkbaar niet?

Voor een transistor geldt: Ube = 0,7 V.
De basisstroom is te verwaarlozen. Uce is:

Volgens het antwoord moet ik op 10,7 uitkomen, maar dat lukt me met de beste wil van de wereld niet. Als ik met die spanningsdeler aan de basis zie dat er 5v op staat, en 0,7 V over die tor valt, dan komt ik op 4,3V uit. Gebruik ik de wet van ohm en reken ik de stroom over die weerstand van 430 uit, dan kom ik daar ook op uit. Help?

[PE1PQX]

Even graven in mijn geheugen::

Je moet ook de collector stroom bepalen (dus door de 1000 Ohm weerstand).

Uce = 25V - (Ic * 1000) - (Ie * 430).

Ie = Ib + Ic

(Ik kan er volledig naast zitten, is al weer een tijd terug dat ik met transistoren aan het rekenen ben geslagen)

[PH2LB]

X is een kwartskristal voor 7 MHz (grondtoon).
Ui wordt opgewekt door een signaalgenerator met nauwkeurig instelbare frequentie Fg.
Als Fg heel langzaam van 6,99 naar 7,01 MHz wordt veranderd, is op de voltmeter V te zien dat het kristal resoneert.

Op de voltmeter ziet men:
A. een piek gevolgd door een dip
B. een dip gevolgd door een piek
C. alleen een piek
D. alleen een dip

Dat er een dip ontstaat als Fg 7,00 MHz is en het kristal dus in resonantie is, dat is me duidelijk. Maar die piek, waar ontstaat die door? Ik nam aan dat als het kristal niet langer resoneert, de voltmeter zich 'herstelt' naar zijn originele waarde die die ook op 6,99 MHz had. Blijkbaar niet?

Volgens mij heeft het te maken met de eigenschappen van een kristal, hij vertoond om zijn resonantie frequentie zowel inductief als capacitief gedrag (hangt af van als je links of rechts van de resonantie frequentie zit). Onderstaande vervangings-schema is van toepassing op een kristal :



Wat dan weer in bovenstaande schakeling deze response oplevert.



zie ook : http://www.conrad-electronic.nl/tips/kristallen.php en http://www.circuitsonline.net/forum/view/70076 (plaatje gejat )

[TomNL]

Even graven in mijn geheugen::

Je moet ook de collector stroom bepalen (dus door de 1000 Ohm weerstand).

Uce = 25V - (Ic * 1000) - (Ie * 430).

Ie = Ib + Ic

(Ik kan er volledig naast zitten, is al weer een tijd terug dat ik met transistoren aan het rekenen ben geslagen)

Dank! Ik kom dan alleen op zo'n 7,5V uit, en niet op de 10,7 die het zou moeten zijn. Ik vrees dus dat dit het ook niet is, of zie ik iets over het hoofd?

[TomNL]

X is een kwartskristal voor 7 MHz (grondtoon).
Ui wordt opgewekt door een signaalgenerator met nauwkeurig instelbare frequentie Fg.
Als Fg heel langzaam van 6,99 naar 7,01 MHz wordt veranderd, is op de voltmeter V te zien dat het kristal resoneert.

Op de voltmeter ziet men:
A. een piek gevolgd door een dip
B. een dip gevolgd door een piek
C. alleen een piek
D. alleen een dip

Dat er een dip ontstaat als Fg 7,00 MHz is en het kristal dus in resonantie is, dat is me duidelijk. Maar die piek, waar ontstaat die door? Ik nam aan dat als het kristal niet langer resoneert, de voltmeter zich 'herstelt' naar zijn originele waarde die die ook op 6,99 MHz had. Blijkbaar niet?

Volgens mij heeft het te maken met de eigenschappen van een kristal, hij vertoond om zijn resonantie frequentie zowel inductief als capacitief gedrag (hangt af van als je links of rechts van de resonantie frequentie zit). Onderstaande vervangings-schema is van toepassing op een kristal :



Wat dan weer in bovenstaande schakeling deze response oplevert.



zie ook : http://www.conrad-electronic.nl/tips/kristallen.php en http://www.circuitsonline.net/forum/view/70076 (plaatje gejat )

Bedankt! Je bezorgde me een voor-de-kop-sla moment. Die grafiek zit wel in m'n kop. Waarom ik die niet toegepast heb weet ik niet. Opgelost!

[pa0ejh]

De stroom door de Emittor weerstand had je al uitgerekend die is 10 mA, de Basisstroom is verwaarloosbaar, de Collector stroom is ook 10 mA, over de 1K weerstand valt dan 10V.

25V van de voeding - (10v + 4,3V =14,3V) = 10,7V Vce

[Steef]

Resumerend: (Ik type dus de antwoorden van anderen over )

De spanning op de basis wordt bepaald door de spanningsdeler aan de basis.
Dus er valt 20 volt over de 20K Ohm en 5 volt over de 5K Ohm, er staat dus 5 volt op de basis (ten opzichte van aarde).

Ube = 0,7 V, dus de spanning op de emitter is 4,3 volt (ten opzichte van aarde).
De weerstand die deze spanning ondervindt is 430 Ohm.
Daar loopt dus een stroom van 10 mA.

Er wordt gesteld, de basis stroom is verwaarloosbaar.

Dus de stroom door de collectorweerstand mag gelijk gesteld worden aan de stroom van de emitter weerstand, en is dus 10 mA.
Er val dus 1000 x 0.01 = 10 volt over de collectorweerstand.

Op de collector staat een spanning van 25 – 10 = 15 volt (ten opzichte van aarde).
Op de emitter staat een spanning van 4,3 volt (ten opzichte van aarde) hebben we gezegd.

Het spanningsverschil tussen de collector en de emitter is dus 15 – 4,3 = 10,7 volt

[coolepascal]

Maar wat jij met een cursusboek moet, dat vraag ik me werkelijk af. Jij schudt al die stof, en nog veel meer, zo uit je mouw!

Ik kraam gewoon wat onzin uit, sommige mensen zijn zo onhandig dat ze het als waarheid aannemen.
Vandaag werd ik er echter nog op geattendeerd dat ik kenlijk niet zo goed met breuken kan rekenen... tja begin toch langzaam minder allert te worden vrees ik.
Overigens heeft mijn botte opmerking wel resultaat gehad, zowaar diverse amateurs die ook hun N dan wel F licentie waardig blijken

[TomNL]

Bedankt allemaal! Als dat nou nog fout gaat dan weet ik het ook niet meer. En Steef: jouw uitleg is helemaal duidelijk, ook al typ je antwoorden van anderen over. Verhelderend verhaal

Ik kraam gewoon wat onzin uit, sommige mensen zijn zo onhandig dat ze het als waarheid aannemen.

Nu word ik ook al onhandig genoemd.

[TomNL]

Ben nog aan het oefenen, en kom dit tegen:


Volgens de antwoorden is A - Signaal 2 het juiste. Ik dacht C - signaal 3. Want een detector heeft toch een laagfrequent signaal aan de uitgang? En als je van dat MF signaal een blokgolf zou maken, dan zou die omgekeerd zijn van wat er bij signaal 2 staat, was mijn gedachte.

Help!