Autotuner bij antenne

[PA1EJO]

Ik heb mijn end-fed weggehaald, er is nu voor de HF een CG3000 autotuner met 10,5 meter draad naar een mast achter in de tuin. Deze tuner werkt tussen 80m en 10m, meestal krijg ik de SWR rond de 1, en soms is het 1.2 tot 1.5 in de stukken waar de tuner/antenne combinantie het moeilijk heeft.

Tunen doe je door er even 20W AM naar de antenne te sturen, de reden waarom AM het goed doet is dat het signaal er altijd is ook al praat je niet door de microfoon, de 20W is een suggeste van mij, de tuner heeft er genoeg aan en moet een SWR meting doen, bij SSB zou je moeten praten om iets uit je zender te krijgen. Dit zijn de ola ola geluiden op de band dwars door de QSOs heen, niet echt prettig, met AM 20W is het binnen 2 seconden gedaan zonder de ola ola geluiden.

De tuner onthoudt 200 frequenties en interpoleert om het proces te versnellen. Als je over meerdere banden werkt helpt het soms de spanning eventjes van de tuner te halen zodat hij zich weer reset, dit verbetert de SWR's. Bij SWR's kleiner dan 1.5 is er geen enkel probleem volgens mij, het gereflecteerde vermogen is dan klein. Om SWR naar gereflecteerd vermogen en voltage om te rekenen gebruik ik de volgende formuletjes

Pr = ((swr-1)/(swr+1))^2 Pz voor het gereflecteerde vermogen
Vr = (swr-1)/(swr+1) Vz voor de spanning die gereflecteerd wordt

Pz en Vz worden door je zender gemaakt, Pr en Vr zijn de gereflecteerde waarden. Bij een SWR van 1 komt er niets terug, vaak is dat het geval, bij SWR=1.2 komt er minder dan 1% van het vermogen terug en 10% van het voltage, bij SWR=1.6 komt ca 5% van het vermogen en 23% van het voltage terug, bij SWR=2 is het 10% van het vermogen en 33% van het voltage. Als je nu met maximaal 100W en een 50 Ohm transmissielijn werkt valt alles wel mee, bij de grotere vermogens zul je de SWR het liefst zo klein mogelijk moeten krijgen,

SWR's boven de 1.5 zie ik eigenlijk niet, maar, de discussie laat wel zien dat er onvermijdelijk ook bij een draadantenne en deze tuner iets zal terugkomen. De terugwerking komt ongetwijfeld ook via de mantel terug en dat zie ik bij sommige troublespots als een licht streepjespatroon op de display van de PC wat een gratis mantelstroom detector is, ik zie de reflecties eigenlijk alleen in een klein gebiedje rond de 7.1 MHz.

Overal gezien werkt deze oplossing beter dan de end-fed die ik eerder had, de aanpassing vindt namelijk plaats daar waar het het wil hebben, zodat de coax kabel naar de antenne niet ook afgestemd worden. De coax kabel heeft al een impedantie van 50 Ohm, het is de antenne met zijn impedantie karakteristieken die op de kabel aangepast moet worden. En dat doet een remote antenne tuner.

Samengevat:

- Een end-fed is eenvoudig te maken en te installeren, de antenne is goedkoop, er hoeft alleen een coax kabel het dak op.

- De end-fed bij mij gaf marginale resultaten op 80m met vooral veel QRN, en was niet te gebruiken op 15m of de warc banden.

- De end-fed heeft een tuner (bij de ontvanger bij de vorige set-up) nodig bij 80 en 17 meter. Bij 40 20 en 10 meter had mijn end-fed genoeg aan de ATU van je zender

- Een remote autotuner is iets duurder, en er moet een 13.8 Volt voeding naar de antenne (die natuurlijk ook ferriet ringetjes kan gebruiken. Er zijn duurdere autotuners die de spanning via de coax kabel aanleveren, maar daarvoor heb je een T-bias stuk nodig.

- Overal: de nieuwe situatie met de remote tuner werkt makkelijker over meerdere frequentiebanden en de antenne lijkt minder gevoelig voor de lokale QRN in huis. De coax kabel naar de antenne werkt niet als antenne, en dat is bij de end-fed volgens mij wel het geval.

Wat foto's vind je op mijn blog.

[PA1FJ]

Ernst,

Ik gebruik de zelfde tuner met zo'n 16 m antenne draad. Ik heb overigens de zelfde resultaten als jij heb. overigens heb ik mijn Tuner die onder de mast hing verplaatst naar de tuin. Daar heb ik hem zo laag mogelijk op de schutting gemonteerd. Ik had last van erg veel ongewenste HF in de shack, deze bevind zich 4 m van de antennemast, de aarde op de bliksemafleider van de mast aansluiten gaf geen verbetering, de aardleiding is zo'n 5 meter tot de aardelektrode en had voor HF meer het effect als antenne. Nu hij laag in de tuin gemonteerd zit met een eigen aardelektrode heb ik geen enkel probleem meer. Ook loopt de antennekabel en 12 v door een mantelpijp van zo'n 6 meter door de grond naar mijn huis, wat op zich al een goede HF demping geeft. Ook gebruik ik bij de aansluiting van de Tuner op de coax nog een mantelstroomfilter. Waar ik nog wel last van heb is de lokale QRM, op 80m zelfs S9, iets wat de laatste jaren hier steeds erger is geworden, wat ik ook met mijn andere antennes kan waarnemen. Ik dat hoop ik op te lossen met een externe noisecancler, welke wat ik enkele jaar geleden ook heb gebruikt toen mijn buurman nog een plasma tv had. Toen de buurman een andere tv kocht heb ik hem weg gedaan, maar nu moet er toch maar weer een komen Hi.

73 Fred PA1FJ

[PA1ZP]

Hi

Het antwoord van Fred en jouw zijn al voldoende, Fred heeft last van ongewenste HF in de shack en jij hebt veel ferriet ringetjes nodig op je 12V kabeltje.
Ook deze end-fed met tuner direct aan het voedingspunt heeft de coaxkabel nodig om te kunnen stralen omdat er nu eenmaal een retourstroom voor de antenne nodig is.
Er kan geen antenne stroom lopen zonder dat er aan de andere kant (massa) een retourstroom is natuurkundig is dat nu eenmaal onmogelijk
Een goede 1 op 1 stroombalun en een goede tegencapaciteit kan bij jullie beiden het probleem een heel eind oplossen.

Gebruik de balun na een aantal meter coax zodat er toch nog een stuk draad is voor de retour stroom van de antenne te kunnen geleiden, of gebruik goede aarddraad of tegen capaciteit.

Dat wil overigens niet zeggen dat zo een antenne niet heel goed kan werken,
Zeker voor 80 meter is het aan te bevelen een langere draad te gebruiken als 10 meter zeker een meter of 16 is er op 80 meter nodig.

Nogmaals zorg voor voldoende tegencapaciteit en gebruik een goede 1 : 1 stroombalun om de common mode stromen kwijt te raken en uit de shack te houden.
Dit helpt ook nog erg goed met het tegenhouden van QRM van de buitenkant van de coax kabel

[PA1EJO]

Hi

Het antwoord van Fred en jouw zijn al voldoende, Fred heeft last van ongewenste HF in de shack en jij hebt veel ferriet ringetjes nodig op je 12V kabeltje.
Ook deze end-fed met tuner direct aan het voedingspunt heeft de coaxkabel nodig om te kunnen stralen omdat er nu eenmaal een retourstroom voor de antenne nodig is.
Er kan geen antenne stroom lopen zonder dat er aan de andere kant (massa) een retourstroom is natuurkundig is dat nu eenmaal onmogelijk
Een goede 1 op 1 stroombalun en een goede tegencapaciteit kan bij jullie beiden het probleem een heel eind oplossen.

Gebruik de balun na een aantal meter coax zodat er toch nog een stuk draad is voor de retour stroom van de antenne te kunnen geleiden, of gebruik goede aarddraad of tegen capaciteit.

Dat wil overigens niet zeggen dat zo een antenne niet heel goed kan werken,
Zeker voor 80 meter is het aan te bevelen een langere draad te gebruiken als 10 meter zeker een meter of 16 is er op 80 meter nodig.

Nogmaals zorg voor voldoende tegencapaciteit en gebruik een goede 1 : 1 stroombalun om de common mode stromen kwijt te raken en uit de shack te houden.
Dit helpt ook nog erg goed met het tegenhouden van QRM van de buitenkant van de coax kabel

Als ik meer ruimte had en op het platte land woonde dan had ik al lang andere oplossingen gekozen. Een goede aarddraad blijft een must bij de oplossing die ik noem, de aarddraad gaat nu geheel langs de regenpijp naar een pin in de grond. Zeker, het voorkomt ellende, beter dan dat je een los stuk van een dipool in de dakgoot laat liggen zoals ik eerst deed. Arg die QRMs. een dimbaar nachtlampje van mijn dochter (zo eentje waar je de voet aanraakt zodat ie zich verstelt) ging vanzelf knipperen, voila, nog een mantelstroom detector.

[PA1ZP]

Hi Ernst

Je kan ook overwegen om na 8 meter een 20 uH spoel te plaatsen en dan nog 2 meter draad, dat werkt ook heel goed om je antenne stroompunt op 80 meter in die te korte antenne te trekken en dan de tuner en ohmse en grond verliezen te beperken.
ik heb een 80/60 meter dipool met traps maar die traps hebben eigenlijk een te kleine condensator om de lengte van de dipool op 2 x 16 meter te houden zodat ik die toch nog kwijt kan.
Ik weet het ik vecht al jaren met de ruimte om een goede 80 meter antenne te hebben die in mijn tuin past, langzaam maar zeker ben ik nu na een 10-tal verschillende antennes daar waar ik maximaal kan komen, ik heb een full size verical gehad die het beste werkte maar lokaal zeer slechte resultaten gaf, mijn nu 80/60 meter trap dipool met 40 mtr parallel gevoede draad doet het nog het best omdat die mijn tuin optimaal benut tot de laatste halve meter.

Veel succes

[PA9X]

Ik maak ook gebruik van de CG-3000 tuner. Hier in combinatie met een 9,4 m vertical met het voedingspunt op zo'n 8 m hoogte. De voedingslijn is met 6 m tamelijk kort. Tegencapaciteit haal ik uit een aantal radialen variërend in lengte tot 15 m lang, een aluminium balkonhek van 7 m breed en de tegelvoet waarop de vertical gemonteerd is.

De prestaties zijn op 40 m t/m 15 m best goed te noemen. Op 40 m als eens met ZL gewerkt, dus dat is niet slecht. Op 60 m gaat het ook nog best aardig. Op 80 m wordt het al snel minder en hoor ik eigenlijk zelden wat buiten Europa. Mede te danken aan de S7 QRM die ik 's avonds altijd heb. Desondanks toch één keer VK gewerkt is SSB, maar dat was meer geluk dan wijsheid. Ook op 160 m kan ik de vertical nog tunen, maar dan heb ik toch 200 W nodig om in Europa enigszins gehoord te worden.

Voor het mooie zou ik voor 80 m en 160 m nog een aparte ontvangstantenne moeten hebben om van die QRM af te komen, want de vertical pikt alles op. Maar echt ruimte voor een Beverage is er hier niet...

Zie ook https://www.pa9x.com/cg-3000-remote-aut ... al-review/

[PF9ZX]

Hier ook een CG-3000 met daaraan 6,40m verticaal en 18,5m horizontaal. Totaal zo'n 7,5m + 19,5 eraan.


Kan zelf op 160m werken, zij het voorals nog alleen binnen Nederland.

http://www.pf9zx.nl/antennes/hf-vertica ... aal-combi/

[ON5RKN]

Hier ook een CG-3000 met daaraan 6,40m verticaal en 18,5m horizontaal. Totaal zo'n 7,5m + 19,5 eraan.


Kan zelf op 160m werken, zij het voorals nog alleen binnen Nederland.

http://www.pf9zx.nl/antennes/hf-vertica ... aal-combi/

Die aardpen..... 1 of meerdere radialen zou toch een pak beter zijn, evenals je autotuner onder de antenne
zetten ipv boven...

[PF9ZX]

Radialen zitten er aan. 5x tegen het dakbeschot op zolder. Elk zo'n 5,5m lengte.
De tuner hangt vrijwel direct onder het verticale deel op een meter afstand.

[PA9X]

Radialen zitten er aan. 5x tegen het dakbeschot op zolder. Elk zo'n 5,5m lengte.
De tuner hangt vrijwel direct onder het verticale deel op een meter afstand.

Merk je qua ontvangst en zenden verschil als je de aardpen ontkoppelt?

[PF9ZX]

Voor zover ik weet niet. Volgens de handleiding behoort deze wel aangesloten te zijn aan een groot metaal oppervlak of aardpen.

[PA9X]

Met een metalen plaat achter de tuner wordt ie nog wat efficiënter. Dat heb ik zelf ook ondervonden. Zie PDF van AD5X' onderzoek in bijlage.

[PA1EJO]

Hi Ernst

Je kan ook overwegen om na 8 meter een 20 uH spoel te plaatsen en dan nog 2 meter draad, dat werkt ook heel goed om je antenne stroompunt op 80 meter in die te korte antenne te trekken en dan de tuner en ohmse en grond verliezen te beperken.
ik heb een 80/60 meter dipool met traps maar die traps hebben eigenlijk een te kleine condensator om de lengte van de dipool op 2 x 16 meter te houden zodat ik die toch nog kwijt kan.
Ik weet het ik vecht al jaren met de ruimte om een goede 80 meter antenne te hebben die in mijn tuin past, langzaam maar zeker ben ik nu na een 10-tal verschillende antennes daar waar ik maximaal kan komen, ik heb een full size verical gehad die het beste werkte maar lokaal zeer slechte resultaten gaf, mijn nu 80/60 meter trap dipool met 40 mtr parallel gevoede draad doet het nog het best omdat die mijn tuin optimaal benut tot de laatste halve meter.

Veel succes

Dat lijkt een beetje op de end-fed antenne die ik had. Edoch, de oplossing die ik nu heb werkt eigenlijk redelijk goed, en ook op 80 meter, ik heb al QSOs met zuid Europa op 80 meter gemaakt en dat lukt me met de end-fed echt niet. Er zitten een paar trouble spots in de mantelstroom karakteristieken zoals ik al noemde, maar daar valt mee te leven. Meerdere stukken draad van verschillende lengte laten uitkomen op de cg3000 is een oplossing. Waar ik misschien meer behoefte aan heb is een antenne verder weg van het huis en dan voor de ontvangst, dus wellicht dat ik ergens achter in de tuin nog een mini-whip maak, alleen nog even iets verzinnen dat ik niet de FET in die mini-whip naar de mallemoer help door er vlak in de buurt bij te zenden.

[PA1EJO]

Hier ook een CG-3000 met daaraan 6,40m verticaal en 18,5m horizontaal. Totaal zo'n 7,5m + 19,5 eraan.


Kan zelf op 160m werken, zij het voorals nog alleen binnen Nederland.

http://www.pf9zx.nl/antennes/hf-vertica ... aal-combi/

Dit zou ik wel kunnen doen inderdaad, een paar meter de lucht in en de horizontale draad als aarddraad, deze oplossing trekt me meer aan.

[PA1EJO]

Met een metalen plaat achter de tuner wordt ie nog wat efficiënter. Dat heb ik zelf ook ondervonden. Zie PDF van AD5X' onderzoek in bijlage.

Grappig, dat verhaal kende ik nog niet.