Mengprodukten van twee dicht bij elkaar opgestelde zenders

Alles wat betrekking heeft op ElektroMagnetische Compatibiliteit
Plaats reactie
Bericht
Auteur
PH1MRF
Berichten: 169
Lid geworden op: 21 apr 2008, 05:33
Locatie: Leeuwarden

Mengprodukten van twee dicht bij elkaar opgestelde zenders

#1 Bericht door PH1MRF »

Hallo,

Alweer een behoorlijk tijdje geleden dat ik hier aktief was. Apparatuur sinds 4 jaar weer uit de mottenballen, ipv mijn spiderbeam (ik was helaas de enige in de buurt die het mooi vond) nu een CP6 en weer aktief... Maar daar gaat mijn vraag niet over;-)

Ik ben betrokken bij een lokale omroep die een zender (105.3MHz) heeft in een telecommast. Komende zomer komt mogelijk LPAM vrij, en heeft een groep enthousiastelingen het idee om een middengolfzendertje in dezelfde kast/mast te plaatsen. De frequentie en vermogen zijn nog niet bekend (stel voor de rekenwijze maar 1500 KHz). Naar mijn idee zullen er spiegelfrequenties op gaan treden als de zaak zo dicht bij elkaar hangt. Er zal dus iets aan filtering moeten worden gedaan. Mijn vraag is op welke plaats en met welke frequenties deze mengprodukten ontstaan, en waar er dus filters moeten worden geplaatst.

Alvast bedankt,

73 Marcel (PH1MRF)

pe1cmo
Berichten: 2069
Lid geworden op: 21 mar 2015, 19:42
Roepletters: pe1cmo
Locatie: Ayamonte (spanje)
Contacteer:

Re: Mengprodukten van twee dicht bij elkaar opgestelde zende

#2 Bericht door pe1cmo »

Normaal gesproken liggen de frequenties ver uit elkaar en zou het geen last kunnen.
EA7/PE1CMO
Ayamonte España

Gebruikersavatar
pa3dsc
Berichten: 1166
Lid geworden op: 21 dec 2005, 20:02
Roepletters: pa3dsc
Locatie: Nuenen
Contacteer:

Re: Mengprodukten van twee dicht bij elkaar opgestelde zende

#3 Bericht door pa3dsc »

Als het iets wordt zoals in USA zou ik me maar niet druk maken.

niet meer dan 100 mW uit de zender komt. De uitzendingen worden gedaan op de middengolf tussen 502 en 1602 khz (tot 1700 khz in de Verenigde Staten). De modulatievorm is in AM (Amplitudemodulatie). Verdere beperkingen zijn de lengte van de antenne. Dit mag inclusief voedingslijn niet meer zijn dan 3 meter.

PH1MRF
Berichten: 169
Lid geworden op: 21 apr 2008, 05:33
Locatie: Leeuwarden

Re: Mengprodukten van twee dicht bij elkaar opgestelde zende

#4 Bericht door PH1MRF »

pa3dsc schreef:Als het iets wordt zoals in USA zou ik me maar niet druk maken.

niet meer dan 100 mW uit de zender komt. De uitzendingen worden gedaan op de middengolf tussen 502 en 1602 khz (tot 1700 khz in de Verenigde Staten). De modulatievorm is in AM (Amplitudemodulatie). Verdere beperkingen zijn de lengte van de antenne. Dit mag inclusief voedingslijn niet meer zijn dan 3 meter.
De kans is dat in Nederland zelfs 100 watt draaggolf gaat worden.. Ik ben liever voorbereid dan te denken dat het mee gaat vallen...

73 Marcel de PH1MRF

PH1MRF
Berichten: 169
Lid geworden op: 21 apr 2008, 05:33
Locatie: Leeuwarden

Re: Mengprodukten van twee dicht bij elkaar opgestelde zende

#5 Bericht door PH1MRF »

Hmmm dit is een onderwerp waar ik meer reakties op had verwacht.... Misschien sta ik in de verkeerde rubriek hiermee? Als er een betere rubriek hiervoor is, kan dan misschien een van de beheerders dit verplaatsen?


73 Marcel

PH1MRF

pa1bvm
Berichten: 3324
Lid geworden op: 17 mar 2010, 17:31
Roepletters: PA1BVM
Locatie: Schijndel

Re: Mengprodukten van twee dicht bij elkaar opgestelde zende

#6 Bericht door pa1bvm »

twee zenders ..eentje op 1.5 Mhz en eentje op 105 Mhz
..da's een factor honderd in frequentie.
En ze staan alleen maar te zenden

de ene zender /ontvanger in AM de andere in FM .
Ik zie niet 1,2,3 hoe die twee elkaar zouden kunnen storen .

waar ben je bang voor of spreek je uit ervaring ??

Gebruikersavatar
PA3DJS
Berichten: 2493
Lid geworden op: 04 mei 2014, 16:41
Roepletters: PA3DJS
Locatie: Maarssen
Contacteer:

Re: Mengprodukten van twee dicht bij elkaar opgestelde zende

#7 Bericht door PA3DJS »

PH1MRF schreef:Hmmm dit is een onderwerp waar ik meer reakties op had verwacht.... Misschien sta ik in de verkeerde rubriek hiermee? Als er een betere rubriek hiervoor is, kan dan misschien een van de beheerders dit verplaatsen?


73 Marcel

PH1MRF
De kans dat mengproducten IN de zenders ontstaan is zeer klein

De AM-zender heeft een LPF waardoor het FM signaal niet bij de eindtransistor(s) kan komen. De antenne van de FM zender (wellicht gevouwen dipool) ontvangt zo weinig van het AM signaal dat het beetje AM signaal dat bij de eindtransistors van de FM zender komt, minimaal is.

Wel kan via common mode naar differential mode conversie (in de kabel) er toch AM signaal bij de eindtransistors van de FM zender komen (afhankelijk filtering in eindtrap). Dan is een HPF direct bij de FM zender een eenvoudige oplossing om AM signaal bij de eindtransistors van de FM zender te houden.


Waar komen de mengproducten terecht als ze toch ontstaan (bijvoorbeeld t.g.v. PIM, Passieve InterModulation, of toch bij de FM eindtransistors)?
Op 1.5 en 3 MHz links en rechts van de FM carrier.

PH1MRF
Berichten: 169
Lid geworden op: 21 apr 2008, 05:33
Locatie: Leeuwarden

Re: Mengprodukten van twee dicht bij elkaar opgestelde zende

#8 Bericht door PH1MRF »

pa1bvm schreef:twee zenders ..eentje op 1.5 Mhz en eentje op 105 Mhz
..da's een factor honderd in frequentie.
En ze staan alleen maar te zenden

de ene zender /ontvanger in AM de andere in FM .
Ik zie niet 1,2,3 hoe die twee elkaar zouden kunnen storen .

waar ben je bang voor of spreek je uit ervaring ??
Grinnik, zenden is als het goed is ook het enige wat een zender zou moeten doen toch ?;-) Nou ja hij wordt ook warm natuurlijk al wil je dat liever niet.

Ik heb een keer eerder bij een lokale omroep gewerkt, waarbij we twee FM zenders hadden op 105.0 en 107.8 op 1 opstelpunt. Daar is het AT bij geweest n.a.v. klachten (op 110.6 MHz, luchtvaartband?). Ik heb de afloop en de oplossingen niet meer meegemaakt, omdat ik bij die omroep ben gestopt.
Volgens mij maakt de modulatiesoort niet uit voor mengprodukten. Mijn vraag is dus waar ontstaan deze mengprodukten? Komt het zendsignaal van de ene zender via de antennes in de eindtrap van de andere en ontstaan daar die ongewenste frequenties? Zit de oplossing dan in filters, en zo ja wat filter je dan waar?

Het zou best zo kunnen zijn dat er nu geen probleem is voor de middengolf zender, omdat de frequenties ver uit elkaar liggen en beide antennesystemen en eindtrappen voor andere freqs zijn gemaakt. Voor de FM zender ben ik echter wel bang, aangezien de originele frequentie van 105.3 makkelijk dus ook op 106.8 (of 103.5?) een produkt kan krijgen. Het opstelpunt ligt echter maar 3 km van een vliegveld, dus ik wil het wel vooraf weten... Er kan nu niet zomaar even live getest worden, omdat voor de AM zender nog geen machtiging is...

Zou er dus een extra banddoorlaatfilter moeten worden gemaakt voor 105.3 met hele scherpe flanken? Of is dit nergens voor nodig?

Groet Marcel PH1MRF

Gebruikersavatar
PA3DJS
Berichten: 2493
Lid geworden op: 04 mei 2014, 16:41
Roepletters: PA3DJS
Locatie: Maarssen
Contacteer:

Re: Mengprodukten van twee dicht bij elkaar opgestelde zende

#9 Bericht door PA3DJS »

@PH1MRF:
In het twee FM zender geval heb je te maken met derde orde intermodulatie.

In het AM FM geval heb je met tweede orde producten te maken (dus f1+f2 en f1-f2). Deze producten kunnen ontstaan als het AM signaal bij de FM eindtransistors terecht komt. Een FM eindtrap staat in klasse C, of erger tussenvorm klasse C en klasse E. Kortom, gewoon ervoor zorgen dat het AM signaal niet bij de torren kan komen. Een gevouwen dipool pakt niets op van het AM signaal, maar via de kabel kan het nog wel bij de FM zender komen.

Mocht dit niet voldoende zijn, dan gewoon een HPF (zoals eerder aangegeven). Aangezien de frequenties ver uit elkaar liggen, heb je dus geen smalbandig filter nodig.

Als blijkt dat dit alles niets uitmaakt, dan heb je met PIM te maken.

PA0RAB
Berichten: 1634
Lid geworden op: 26 apr 2013, 13:10
Roepletters: PA0RAB

Re: Mengprodukten van twee dicht bij elkaar opgestelde zende

#10 Bericht door PA0RAB »

Marcel,
Verf mengen doe ik op m'n palet
Een cocktail in een glas of mixer. Whisky en ijs ook
Wist je al!
Er moet dus iets zijn waardoor waarin gemengd kan worden.
En helaas dat kan van alles zijn.Als het bijv. een diode kan vormen.
Eroderend aluminium ?
Kun je oplossen met regelmatig een onderhoudsschouw.

Stel dat die menging plaats vindt
Kan het kwaad of Kwaad?
Der mengproducten vallen wel een aardig eindje uit elkaar.
Dat valt met een simpel bandfilter op te lossen .Zit toch al in de ingangstrap van een goedkope Jap.
En goede sets hebben of een keramisch of een kristalfilter van een paar KHz
Last van een mengproduct Kan maar wat deugt er dan niet?
Praktijkvoorbeeld
Op een dorpsfeest had de lokale DJ last van de 4e harmonische van een EHBO porto Ligt toch een aardig eindje uit elkaar.
Dus een kleine dorpsrel Bromsnor erbij .
die ik tijdens werkzaamheden met een porto had beetgenomen bij een controle op legaal gebruik .
Ik heb het later allemaal uitgelegd en de papieren laten zien.
Of ik duidelijkheid kon verschaffen.
Kun jij ook want in dit geval was de EHBO legaal en de DJ met eigenbouw FM draagbare microfoon fout.
want de 27 MHz was legaal Toendertijd moest je gemachtigd zijn en de Draagbare FM microfoons ook en op 37 MHz dus 108 MHz goed fout Wel lag het uitgangsfilter van de EHBO porto ernaast Iemand wilde meer vermogen
In je voorbeeld ook heel duidelijk 110,600 - 10,7= 99,900 MHz 110,6 is dacht ik een binnenpraat freq. luchtvaart en 99,9 een beruchte piraten freq
Het valt je te prijzen dat de troep voor wilt zijn
Maar een mens heeft het meeste last van wat ie vreest en niet van wat er is

73 de Ruud PAoRAB
Grappig dat Wim ook de aanwezige diodes noemt en ik de onverwachte

almenaar
Berichten: 87
Lid geworden op: 26 dec 2015, 12:37
Roepletters: pe9kkm

Re: Mengprodukten van twee dicht bij elkaar opgestelde zende

#11 Bericht door almenaar »

voorbeeld:
in arnhem veroorzaakte een kleine fm zender op hetzelfde opstellingspunt opeens storing toen er
een nieuwe zender bijkwam met 100kw erp.oplossing een afgestemd filter (geen lowpass) tussen
antenne en zender.De kleine zender dus!.Dit kwam omdat de lokale zender een beetje hoogfrequent
binnen kreeg van de grote omroepzender.
73" pe9kkm

PH1MRF
Berichten: 169
Lid geworden op: 21 apr 2008, 05:33
Locatie: Leeuwarden

Re: Mengprodukten van twee dicht bij elkaar opgestelde zende

#12 Bericht door PH1MRF »

Fijn jullie reakties! De FM zender heeft als antenne een dipool met straler op 33 meter hoogte, uiteraard gevoed met coax. De AM zender zal vanaf dezelfde hoogte een end-fed draad/spoelantenne (sloper onder 45 graden) zijn (straler plm 28 meter lang), gevoed met coax en uiteraard een mantelfilter. Beide (fabrieks)zenders staan wel bij elkaar in 1 kast.

Er zit weinig anders op dan met de spectrumanalyzer te gaan testen wat er gebeurd. Ik ken de specs niet van de filters van de FM zender, maar weet dat dit type door vele lokale omroepen wordt gebruikt.


Groet Marcel (PH1MRF)


mixed nu eerst even een shake met de mixer;-)

Goos
Berichten: 338
Lid geworden op: 16 nov 2011, 20:45
Roepletters: pa0sir

Re: Mengprodukten van twee dicht bij elkaar opgestelde zende

#13 Bericht door Goos »

Als er in beide zenders gewoon goede filters gebruikt worden zal het , in dit geval omdat ze zover uit elkaar liggen, wat betreft mengen in de eindtrap wel mee vallen. Lowpass filter voor de MG moet natuurlijk nog wel een kortsluiting zijn voor de FM band.
Er moet dus iets zijn waardoor waarin gemengd kan worden.
En helaas dat kan van alles zijn.Als het bijv. een diode kan vormen.
Eroderend aluminium ?
Kun je oplossen met regelmatig een onderhoudsschouw.
Moet je beslist niet onderschatten , hier begin je met een spectrum analyser niet zoveel mee i.v.m. het beperkte dyn. bereik.
Beter voorkomen dan genezen. denk hierbij ook aan de afspanners voor de tuidraden ,schakels van kettingen , aardlitze eroverheen enz.

De kortegolfzenders in de Flevopolder hadden er vroeger ook wel eens last van , zoveelste harmonische die in de luchtvaartband viel, het waren natuurlijk wel enorme vermogens maar het gebeurde soms op flinke afstand.

Met KG ontvangst antennes kun je er ook wel eens last van hebben, op grotere afstand van de zender is het eenvoudiger omdat dan de ontvanger niet meer plat gaat en je kunt afstemmen op het mengproduct met een portabele ontvanger, met een gietertje en een eind hout kun je dan snel de schuldige vinden.

gr
Goos
Peilen is het omgekeerde van een antennediagram opmeten.
pa0sir

Plaats reactie