Zendamateur.COM

Bij dit schema zat in het F examen van verleden week de volgende vraag:

Zie afbeelding 3

3. Smoorspoel rfc3 dient voor de instelling:

a. van de tegenkoppeling
b. in klasse A
c. in klasse A/B
d. in klasse B

Ik heb er nog eens de boeken bij gepakt maar ik kom er niet uit. Het zou antwoord D. moeten zijn, klasse B. Maar ik zou toch haast denken dat het klasse C is met een smoorspoel van basis naar massa. En dan ook nog eens een CW zender, zou je ook eerder aan klasse C denken. Wie helpt mij een stukje op weg zodat ik ook inzie dat het klasse B moet zijn?

Klasse B is de instelling waarbij het element net stroomloos is. Dus in het afknijppunt. Dat is hier het geval.
Klasse C is een instelling in het stroomloze gebied. Dit zou je moeten bereiken door negatief aan de basis aan te bieden.
Ik zie geen negatief aangeboden op de basis.

Ik geef toe dat klasse C bij transistoren vaak wordt gezien bij B.

Gelukkig heeft men de optie "C" weggelaten bij de vraag.
De twijfelende kandidaat kan op basis van redenering voor klasse B hebben gekozen.

BTW ik moest hiervoor Dirksen 1970 FF raadplegen voor de juistheid ervan

Jan pa3abk schreef:Klasse B is de instelling waarbij het element net stroomloos is. Dus in het afknijppunt. Dat is hier het geval.
Klasse C is een instelling in het stroomloze gebied. Dit zou je moeten bereiken door negatief aan de basis aan te bieden.
Ik zie geen negatief aangeboden op de basis.

Ik geef toe dat klasse C bij transistoren vaak wordt gezien bij B.

Gelukkig heeft men de optie "C" weggelaten bij de vraag.
De twijfelende kandidaat kan op basis van redenering voor klasse B hebben gekozen.

BTW ik moest hiervoor Dirksen 1970 FF raadplegen voor de juistheid ervan

Het antwoord is inderdaad klasse B .. Laatste half jaar heel vaak voor bij zien komen .
En de vraag was onderdeel van onze cursus .

Met de examenmaakbril op: De basis hangt aan massa, dus er loopt geen instelstroom, dus klassa A of A/B kan het niet zijn. Tegenkoppeling is ver te zoeken, dus klasse B is de beste keuze.

Vanuit de ontwerpbril (even vergeten voor het examen): Je hebt een diode drempel. Stel dat je met 1 Vp stuurt, dan zal de openingshoek in geval van een laagimpedante sturing (ook voor harmonsichen) kleiner dan 180 degr zijn, en is er in de praktijk sprake van klasse C.

In geval van VHF en hoger, en grote vermogens is de impedantie van de sturing voor hogere harmonischen niet meer klein ten opzichte van de ingangsimpedantie van de transistor. Daarbij komt ook nog de terugkoppeling via Ccb. In de praktijk zal zo'n schakeling v.w.b. de daadwerkelijk openingshoek eerder in klasse A/B staan in plaats van klasse C. Dit blijft zo als zou je de DC basisspanning op -0.5V zetten.

Ik herinner mij van het Motorola RF-power data book (ik meen versie 1976) dat zij alles klasse C noemen zodra de basis voor DC aan de emitter zit.

PA3DJS schreef:Ik herinner mij van het Motorola RF-power data book (ik meen versie 1976) dat zij alles klasse C noemen zodra de basis voor DC aan de emitter zit.

Ik vind het een "gemene" examenvraag en ben het met Motorola eens. Voor klasse B moet je een basisspanning aanleggen zo groot, dat er net geen stroom loopt en dat is hier niet het geval. Dus klasse C, zoals PA3DJS al zegt er moet een drempel (be) overwonnen worden.

Nee, ook ik weet niet beter dan dat dit gewoon klasse C is. Klasse B is evenwel het minst foute antwoord.

Tjerk, 9ZZ

PE9ZZ schreef:Nee, ook ik weet niet beter dan dat dit gewoon klasse C is. Klasse B is evenwel het minst foute antwoord.

Bij een gevolgde cursus hoorde ook een dagdeel mutiple choice vragen beoordelen/opstellen. Aan goede vragen worden bepaalde eisen gesteld. Dat wij als zendamateur met een redelijke technische kennis, toch verschillend over het antwoord oordelen, geeft al aan dat de vraag als zodanig niet gesteld had mogen worden (volgens de regels van genoemde cursus).

PA0FRI schreef:

PE9ZZ schreef:Nee, ook ik weet niet beter dan dat dit gewoon klasse C is. Klasse B is evenwel het minst foute antwoord.

Bij een gevolgde cursus hoorde ook een dagdeel mutiple choice vragen beoordelen/opstellen. Aan goede vragen worden bepaalde eisen gesteld. Dat wij als zendamateur met een redelijke technische kennis, toch verschillend over het antwoord oordelen, geeft al aan dat de vraag als zodanig niet gesteld had mogen worden (volgens de regels van genoemde cursus).

Het valt mee (ik bedoel: deze vraag mag best worden gesteld). Het is een F-vraag en met de technische kennis die je dan hebt, kom je op antwoord D uit (het juiste volgens de lijst). In de praktijk kan zo'n schakeling in klasse B bedrijf staan.

De vraag had in mijn ogen niet acceptabel geweest als men zowel klasse B als C in de keuzeopties had gezet. Je kunt aan de hand van zo'n algemeen schema namelijk niet bepalen of sprake is van daadwerklijk klasse C of B bedrijf.

Waarom kan zo'n circuit in de praktijk functioneren met een openingshoek van 180 degr of groter? Volgens de leerboeken wordt verondersteld dat de stuurspanning sinusvormig verloopt. Dit gaat vaak niet op.

vereenvoudigde uitleg uitleg waarom sprake kan zijn van klasse B.
Gedurende de positieve periode van de sinus loopt er veel (basis)stroom, gedurende de negatieve helft loopt er weinig stroom. Omdat de uitgangsimpedantie van de sturende trap niet nul is, zal tijdens de positieve periode van de sinus de top afplatten (vanwege dat er dan stroom loopt). Omdat de RFC forceert dat gemiddelde spanning = 0, komen de nuldoorgangen van de stuurspanning niet meer op 50% van de periodeduur te liggen. Met andere woorden de basisstuurspanning is langer positief dan negatief.

In de praktijk kan het gebeuren dat op transistorchipniveau (bipolaire transistor) de positieve piek op bijv 1.5V ligt, terwijl de negatieve piek op -5V ligt. Maak je het echt bont, dan kan de BE diode doorslaan vanwege te hoge negatieve pieken.

PA3DJS schreef:In de praktijk kan het gebeuren dat op transistorchipniveau (bipolaire transistor) de positieve piek op bijv 1.5V ligt, terwijl de negatieve piek op -5V ligt. Maak je het echt bont, dan kan de BE diode doorslaan vanwege te hoge negatieve pieken.

Dat zal in dit geval zeker niet gebeuren, zeker omdat Q2 (emittervolger) helemaal afgeknepen staat ingesteld.

Tjerk, 9ZZ

PE9ZZ schreef:

PA3DJS schreef:In de praktijk kan het gebeuren dat op transistorchipniveau (bipolaire transistor) de positieve piek op bijv 1.5V ligt, terwijl de negatieve piek op -5V ligt. Maak je het echt bont, dan kan de BE diode doorslaan vanwege te hoge negatieve pieken.

Dat zal in dit geval zeker niet gebeuren, zeker omdat Q2 (emittervolger) helemaal afgeknepen staat ingesteld.

Tjerk, 9ZZ

Mee eens, gezien de drie trappen (en vermoedelijk QRP) zal in dit schema inderdaad geen EB breakdown optreden. Het probleem van de grotere negatieve pieken speelde bij mijn afstudeerversterker (klasse C met 3 harmonische component in de collector om beter rendement te krijgen op basis van BLW76).

Ik heb in een andere RF toepassing, waarbij de basistroom geregeld werd, EB breakdown gehad. gemiddelde basisstroom 0, en er bleef RF power uitkomen. De veroorzaker was te veel stuurvermogen.

Gezien de bouw van de schakeling zou je kunnen denken dat het een QRP HF is, wat dan weer sterk richting klasse C neigt..

weer zo een typische " intuin" vraag ...erg flauw

als het een " open " vraag had geweest had menig oplettende amateur daar " Klasse C" van gemaakt ( ik tenminste wel )

dus het zou goed zijn om deze vraag te schrappen ...

pa1bvm schreef: dus het zou goed zijn om deze vraag te schrappen ...

dat vind ik weer niet. Die "intuin" vragen dwingen je om na te denken over het gevraagde en daarmee kun je 'examen-vragen-spampers' eruit vissen.
(Ik bedoel daarmee de mensen die puur examens stampen en zo proberen een registratie te halen, HEEL FOUT is mijn mening!)

Voor de vragensteller: Ga vooral door met vragen stellen en zo proberen je de stof eigen te maken. Alleen op deze manier ga je goed voorbereid het examen in. Succes!
(bijkomend voordeel is dat er ook anderen zijn die de stof opgefrist krijgen)

Ik heb even diagonaal de reacties doorgelezen, maar ik kan met geen
mogelijkheid bedenken dat het klasse A, B of combinatie daarvan zou kunnen zijn.

Als de seinsleutel openstaat, hangt de basis van Q3 electrisch aan massa.
(en de oscillator (Q1) en buffer (Q2) staan uit, dus die denken we even weg).
Er van uitgaand dat Q3 een 'gewone' NPN-transistor is, loopt er dan
geen stroom.

Dit is dus gewoon een klasse C-instelling en ik vind het merkwaardig
dat dan via een redenering gezegd kan worden dat je de minst 'slechte' oplossing kiest.

Is er niet sprake van een typvaudt bij de antwoorden van deze vraag?

@Remco:
Ik neem aan dat we het eens zijn over dat als je de stof een beetje beheerst, je op het goede antwoord uitkomt (dus D).

Nu het klasse C/B verhaal.
Radiozendamateurs zijn meestal praktijkgerichte mensen. In de praktijk kan bij deze schakeling gewoon sprake zijn van klasse B (dus geen typefout). Het hangt af van de vermogens, ft/foperating, en inductie van bedrading of sprake is van klasse B of C.

Door de niet-lineariteit van de BE diode, en niet te vergeten de niet-lineaire diffusiecapaciteit (niet te verwarren met de "varicap"capaciteit), is het in een praktische HF vermogensversterker onwaarschijnlijk dat de basisspanning op de chip sinusvormig is. Dit is vanwege het hoge aandeel van hogere harmonischen in de basisstroom als je een sinusvormige basisspanning wilt hebben (of veronderstelt). Die hogere harmonische stroomcomponenten veroorzaken harmonische spanningscomponenten in Vb vanwege de spanningsval over de bronimpedantie bezien vanuit de chip.

Mijn ervaring (gebaseerd op denken, simuleren en als laatste bouwen en lastig meten) zegt dat de openingshoek meestal groter is dan je verwacht op grond van de DC bias. Heb je twijfel, simuleer eens wat (met inbegrip van parasitaire effecten). Het kan je verrassende inzichten opleveren, die bij RF buizeneindtrappen niet relevant zijn.